Opti Aloe

Na początek – kilka ciekawostek o aloesie:

W aloesie znajdziemy ponad 75 substancji czynnych. Aloes jest źródłem „białego złota” czyli minerałów ORMUS. Aloes ma zastosowanie w stomatologii, poprawia pracę układu pokarmowego, skóry i zmniejsza stany zapalne w organizmie. Aloes można uprawiać samodzielnie w domu na parapecie, w razie konieczności można zrobić okład z roztartych liści, maseczkę na twarz czy opatrunek na ranę.

Aloes – dobry na wszystko

Aloes jest znany i szeroko stosowany na całym świecie. Nie ma medycyny, która, by go nie wykorzystywała, włącznie z medycyną chińską. Stosowany był w Mezopotamii w 2100 r. p.n.e., gdzie posiadał nawet glinianą tablicę akredytacji. O jego właściwościach możemy czytać również na egipskich papirusach z 1550 r. p.n.e. Ma tak szerokie zastosowanie udokumentowane badaniami, że można powiedzieć, iż aloes jest dosłownie na wszystko. Wciąż funkcjonuje jako lekarstwo na wiele dolegliwości w medycynie chińskiej, indyjskiej, afrykańskiej i japońskiej. 

Sok aloesowy znany jest z dobroczynnego działania na organizm. Stosowany wewnętrznie, wspomaga funkcjonowanie układu pokarmowego.  Ma wpływ na przyspieszenie przemiany materii, a zatem wspiera odchudzanie. Oprócz tego wpływa na regulację pH żołądka, dlatego może być wykorzystywany jako wsparcie w leczeniu symptomów wrzodów, nieżytu żołądka i stanów zapalnych układu pokarmowego. Ponadto sok z aloesu wykazuje właściwości przeczyszczające, dlatego można z niego skorzystać w przypadku zaparć. Wpływa na poprawę działania kosmków jelitowych, które odpowiadają za wchłanianie wszystkich substancji odżywczych. Sok z aloesu posiada również właściwości wspierające układ immunologiczny, dzięki czemu organizm lepiej radzi sobie z wirusami i bakteriami. Wspomaga funkcję oczyszczania nerek, wątroby oraz skóry. Wchłania szkodliwe toksyny, które są wydalane z organizmu. Ponadto sok z aloesu wspiera poprawne funkcjonowanie układu sercowo – naczyniowego, wpływając na poprawny poziom złego cholesterolu oraz na regulację ciśnienia krwi.

W Polsce aloes zwyczajny (łac. Aloe vera) znamy jako wieloletnią roślinę pokojową o dość dyskusyjnej urodzie. Grube, podłużne, mięsiste liście o krawędziach przypominających piłę zawierają w środku galaretowatą substancję, której skład i właściwości zasługują jednak na powszechny poklask. Co ciekawe, na ponad 200 gatunków aloesu, tylko 4 nadają się do stosowania przez ludzi. Najpopularniejszym z nich jest właśnie aloes zwyczajny.

Aloes zwyczajny jako roślina uprawna

Alternatywną nazwą dla aloesu zwyczajnego jest aloes barbadoski, choć roślina nie pochodzi z tamtych terenów. Według niektórych źródeł wywodzi się z dorzecza Nilu, Półwyspu Arabskiego bądź z afrykańskiej wyspy Sokotra i obszarów z nią sąsiadujących, lecz obecnie uprawiany jest na całym świecie. Jego plantacje tworzy się na południu Stanów Zjednoczonych, na Kubie, Haiti, Dominikanie, Karaibach, w Meksyku, Wenezueli, Hiszpanii, Indiach, Chinach i innych krajach o klimacie podzwrotnikowym. Pierwsze powstały w 1912 roku na Florydzie. Zbiera się liście liczące co najmniej 4 lata, ale nie starsze niż 5. Ich masa osiąga nawet 2 kilogramy

Aloes należy do rodziny Asphodelaceae Liliaceae lub Aloaceae. Z powodu różnych sposobów klasyfikacji, wyróżnia się w zależności od źródeł literaturowych 300-420 gatunków. 20 gatunków aloesu uważa się za lecznicze, a najbardziej popularnymi są aloes zwyczajny (Aloe barbadensis Mill., nazywany też Aloe vera L.) i aloes drzewiasty znany z naszych domowych parapetów (Aloe arborescens Mill.). Wszystkie aloesy z wyjątkiem Aloe vera są pod ochroną. Roślina ta pochodzi z krajów śródziemnomorskich, ale można ją obecnie spotkać w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Aloes drzewiasty z powodzeniem można uprawiać na domowym parapecie, lubi podłoże w 50% składające się z ziemi i 50% pisaku lub po prostu gotowe podłoże dla kaktusów. Aloes nie lubi nadmiernego podlewania i poza tym nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jest łatwy w uprawie i rzadko choruje. Można zatem uprawiać go w domu i cieszyć się jego leczniczymi właściwościami za tzw. darmo. Rzadziej spotykany, ale również możliwy w uprawie parapetowej jest aloes zwyczajny. Oba gatunki mają podobne właściwości lecznicze. Należy pamiętać, że rośliny osiągają swoją moc leczniczą dopiero po trzech lub czterech latach wegetacji. Wtedy mają najwięcej polisacharydów i flawonoidów.

Miąższ aloesu

Miąższ liści aloesu składa się 96% z wody i 4% suchej masy, w której znajduje się ogromna ilość aktywnych składników. 73% suchej masy to błonnik, a niemal 17% to popiół. Zadziwiające jest, że tak niewielka ilość jaką jest 10% z suchej masy, której jest 4% w aloesie, czyli 0,4g liścia aloesu ze 100g produktu ma tak niesamowite właściwości. Pomimo, iż starałam się znaleźć coś negatywnego znalazłam niemal tylko same pozytywy. Do tej pory nie spotkałam się z żadnym produktem, który miałby tak szerokie, a do tego udokumentowane badaniami naukowymi działanie.

W aloesie znajdziemy małe ilości kwasów tłuszczowych, w tym: arachidonowy, linolowy, γ-linolenowy, mirystynowy, kaprylowy, palmitynowy i stearynowy. Kwas γ-linolenowy ma działanie przeciwzapalne, przez co wykorzystuje się go w autoimmunologii, chorobach neurodegeneracyjnych, metabolicznych, jak również w problemach skórnych i hormonalnych. Kwasy tłuszczowe mirystynowy i kaprylowy znamy z osławionych właściwości kokosa. Wpływają bardzo korzystnie na nabłonek przewodu pokarmowego, działają immunomodulująco, bakterio- i grzybostatycznie.

75 aktywnych substancji

Aloes zawiera ponad 75 potencjalnie aktywnych składników, które się identyfikuje w roślinach i według Światowej Organizacji Zdrowia jest najbardziej biologicznie czynną rośliną. W aloesie znajdziemy:

Witaminy B1, B2, B6, C, β-karoten, cholina, kwas foliowy, α-tokoferol, niektóre źródła podają, że zawiera również witaminy: B3 oraz witaminę B12, ale nie brałabym tego poważnie, w szczególności co do witaminy B12.

Minerały: wapń, chlor, chrom, miedź, żelazo, magnez, , magnez, mangan, potas, fosfor, sód i cynk.

Węglowodany: mannan czysty, mannan acetylowany, glukomannan acetylowany, glukogalaktomannan, galaktan, galaktogalakturan, arabinogalaktan, galaktoglukoarabinomannan, substancje pektynowe, ksylan, celuloza.

Sacharydy: mannoza, glukoza, L-ramnoza, aldopentoza

Aminokwasy: alanina, arginina , kwas asparaginowy , kwas glutaminowy , glicynę, histydynę, hydroksyprolinę, izoleucynę, leucynę, lizynę , metioninę , fenyloalaninę , prolinę , treonina , tyrozyna i walina.

Białka: lektyny, substancje podobne do lektyny.

Antrachinony/antrony: aloeemodyna, kwas aloesowy, antranol, aloina A i B (barbaloiny – gorzki smak), izobarbaloina, emodyna

Enzymy: fosfataza alkaliczna, amylaza, karboksypeptydaza, cyklooksydaza, cyklooksygenaza, lipaza, oksydaza, karboksylaza fosfoenolopirogronianowa, dysmutaza ponadtlenkowa.

Inne substancje: kwas arachidonowy, kwas γ-linolenowy, steroidy (kampesterol, cholesterol, sitosterol), triglicerydy, triterpenoidy, gibereliny, ligniny, sorbinian potasu, kwas salicylowy, kwas moczowy.

Każdy z tych związków ma swoje biologiczne oddziaływanie na organizm, ale podejrzewa się, że w aloesie kluczowe znaczenie może mieć również synergizm substancji, który nie został dokładnie poznany.

Polisacharydy

W skład żelu aloesowego wchodzą polisacharydy, których skład jest zmienny w zależności od gatunku, metod uprawy i rejonu, z którego roślina pochodzi. Mają działanie odtruwające, lekko przeczyszczające i wzmacniające system immunologiczny poprzez stymulację limfocytów typu B do produkcji przeciwciał. Indukują opsoniny (przeciwciała) we krwi, które usprawniają proces fagocytozy poprzez zmianę napięcia powierzchniowego błony komórkowej bakterii, co ułatwia ich pochłanianie przez krwinki białe. Jednym z niesamowitych polisacharydów, do tej pory mało poznanym jest acemannan. Wykazano, że posiada następujące właściwości: immunomodulujące poprzez zwiększenie poziomu przeciwciał, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, zwiększające aktywność limfocytów typu T o 50%, zwiększające aktywność makrofagów, co prowadzi do szybszego gojenia się ran. Z kolei zawarty w aloesie polisacharyd mannoza może osiągać korzystne efekty w zwalczaniu Candidy. Dla naszych jelit jest również prebiotykiem, który wspomaga pożyteczną florę bakteryjną.

Polifenole

Barbaloina i inne produkty szlaku fenylopropanoidowego są to związki polifenolowe i wykazują działanie przeciwutleniające poprzez hamowanie reakcji wolnorodnikowych oraz reakcji peroksydacji lipidów. Zawarte w aloesie witamina C, beta karoten oraz witamina E również wspomagają te procesy.

Enzymy

Dodatkową ochronę przeciwko stanom zapalnym zapewniają zawarte w aloesie enzymy, w tym dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), o której wspomniałam również w artykule na temat młodego jęczmienia. Ma ona silne działanie odtruwające, neutralizujące wolne rodniki, a w naszym organizmie obok glutationu jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów. Kolejny cennym aloesowym enzymem jest karboksypeptydaza, która zmniejsza odczyny zapalne i alergiczne .

Antrazwiązki (antraglikozydy)

Obecne w liściach aloesu antraglikozydy, m.in.  izobarbaloina, antracen, emodyna, ester kwasu cynamonowego, kwas chryzofanowy, barbaloina, antranol, kwas aloesowy, aloeemodyna, olejki eteryczne oraz rezistannol działają przeciwbólowo, przeczyszczająco, mają działanie przeciwbakteryjne (Staphylococcus aureus, Helicobacter pylori), grzybobójcze (Aspergillus niger, Cladosporium herbarum, Fusarium moniliforme, Trichophyton mentagrophytes) i wirusobójcze.

Sterole

Sterole mają działanie przeciwzapalne, a jeden z nich lupeol działa jako środek antyseptyczny i przeciwbólowy, ma również udokumentowane działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i antybakteryjne.

Wpływ na układ pokarmowy

Aloes pobudza wzrost dobroczynnych bakterii Lactobacillus. Sok z aloesu w stężeniu 5% promuje wzrost L. acidophilus, L. plantarum i L. casei . Aloes hamuje rozwój streptokoków, grzybów  Candida albicans, gronkowców, jak również Helicobacter pylor, Salmonella, Shigella. Żel działa również prebiotycznie na florę jelitową. Ponadto działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo, przyśpiesza gojenie nadżerek i owrzodzeń śluzówki żołądka i jelit. Wspomaga leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Niestety nie wszystkie badania pokazują istotną statystycznie poprawę stanu zdrowia w porównaniu z grupą kontrolną.

Wpływ na regulację wagi i glukozy

Żel z aloesu może wpływać na poziom insuliny zmniejszając go, ponadto ma wpływ na florę bakteryjną – poprawiając ją i na zmniejszenie stanów zapalnych. Spożywanie aloesu może zatem zmniejszyć insulinooporność. Przeprowadzone dwumiesięczne badanie w Indiach na 5000 pacjentów (2/3 diabetycy), którzy spożywali codziennie 100g świeżego miąższu aloesu wykazało stabilizację porannych i poposiłkowych poziomów glukozy u wszystkich z wyjątkiem 177 pacjentów. Pod wpływem spożywania aloesowego żelu w grupach badanych zaobserwowano korzystniejszy profil lipidowy.

Wpływ na Skórę

Aloes stosuje się na: otarcia, trądzik, problemy ze stawami (bóle, opuchlizna), przebarwienia, pieprzyki, oparzenia, egzemę, atopię, hemoroidy, ukąszenia, poparzenia meduzy, poparzenia bluszczem i innymi roślinami, łuszczycę, blizny, alergie skórne, nowotwór skóry, gronkowiec, trudno gojące się rany, rozstępy, pękające naczynka, żylaki, oparzenia słoneczne . Aloes okazuje się również skuteczny w leczeniu odmrożeń oraz oparzeń po rentgeno- i radioterapii. W przypadku ukąszeń owadów, wystarczy zerwać liść rośliny, rozetrzeć i przyłożyć na miejsce ukąszenia. Odnotowano dużą skuteczność w opryszczce narządów płciowych, łuszczycy, wirusie brodawczaka ludzkiego, łojotokowym zapaleniu skóry, aftowym  zapaleniu jamy ustnej, suchości, liszaju płaskim, odmrożeniach, oparzeniach, gojeniu ran i stanach zapalnych.

Zawarty w aloesie glukomannan (polisacharyd bogaty w mannozę) i giberelina (roślinny hormon wzrostu), wchodzą w interakcje z receptorem czynnika wzrostu w fibroblastach, stymulując tym samym jego aktywność i proliferację, co z kolei zwiększa syntezę kolagenu po miejscowym i doustnym podaniu. Pod wpływem doustnego i miejscowego stosowania aloesu wzrasta synteza kwasu hialuronowego i siarczanu dermatanu (dawniej siarczan chondroityny) w tkance gojących się ran. Są również badania, które wskazują że suplementacja aloesem i przyśpieszone gojenie się może wynikać ze zwiększonego dopływu krwi, jak również zwiększonej aktywności fibroblastów i proliferacji kolagenu. Poprzez te właściwości również uważa się, że aloes może mieć działanie przeciw starzeniowe dla skóry. Mukopolisacharydy zawarte w aloesie pomagają wiązać wilgoć przez co skóra jest lepiej nawilżona.

Stomatologia

Aloes odgrywa znaczącą rolę w stomatologii, np. w leczeniu liszaja płaskiego, zwłóknień, nawracających aft, zapaleniu wyrostka zębodołowego, przyzębia, itp. W badaniach zostało potwierdzone szybsze gojenie się ran (np. po radioterapii), owrzodzeń, zmniejszona częstotliwość występowania stanów zapalnych np. w leczeniu kanałowym. Aloes może być stosowany jako alternatywny środek do leczenia zapalenia śluzówki wywołanej promieniowaniem czy kandydozą, płyny z aloesem wspomagają leczenie zapalenia dziąseł.